0
Son vaxtlar davamlı mehkeme çekişmelerine celb olunan jurnalist Eynulla Fetullayev hem de virtual alemde – internetde söylediyi fikirlere göre günahlandırılır. Bu meseleni şerh eden ekspertler jurnalistin internetde söylediyi fikirlere göre Azerbaycanda mehkeme yoluyla cezalandırılan ilk şexs olduğunu bildirirler.
«Gündelik Azerbaycan» ve «Realnı Azerbaydjan» qezetlerinin baş redaktoru «Atc.az» saytında keçirilen forumda dediyi fikirlere göre ittiham olunur. Onun baresinde Qaçqın ve Köçkünlerin Hüquqlarını Müdafie Komitesinin sedri Tatyana Çaladze mülki qaydada iddia qaldırıb ve baş redaktor, eyni zamanda onun rehberlik etdiyi qezetler cerimelenib. Hazırda T.Çaladzenin E.Fetullayev baresinde xüsusi ittiham qaydasında iddiasına da baxılır.
İnternet forumunda aparılan müzakire zamanı deyilen hər hansı bir fikre görə mesuliyyet varmı? «Media forum» saytının bu sualını cavablandıran Media Hüquqları İnstitutunun direktoru Reşid Hacılı söhbetin deyilmiş ifadeye göre hüquqi mesuliyyetden getdiyini ve bu veziyyetin de Azerbaycan Respublikası Cinayet Mecellesinin 147, 148-ci maddelerinde ve diger qanunlarda eks olunduğunu bildirir: «Bu ve ya diger maddeleri esas götürüb internet forumunda deyilen fikirleri kütlevi informasiya vasitelerinde yayılmış kütlevi çıxış hesab etmek olar».
Baş redaktorun internet forumunda söylediyi hansısa söze göre başlanmış mehkemeye gelince, R.Hacılının fikrince, burda bir neçe qəribe meqam var: «Tatyana Çaladze deyir ki, Eynulla Fetullayevin forumda xocalıların azerbaycanlılar terefinden qetle yetirildiyini yazması haqda sübut var ve bu haqda arayışı onlara Milli Tehlükesizlik Nazirliyi teqdim edib. Düzdür, MTN bunu tekzibleyir, amma eger bele bir arayış varsa, MTN bu cür sübutları toplaya bilirse, onda bele çıxır ki, o, internet şebekesinde geden yazışmaları, forumları nezaret altında saxlayır».
İnternetin artıq kütlevi informasiya vasitesi kimi ölke qanunvericiliyinde tesbit olunduğunu söyleyen R.Hacılı «KİV haqqında» qanuna, elece de KİV anlayışına internet sözünün elave edildiyini bildirir: «Cinayet Mecellesinin 147, 148-ci maddeleri baxımından, kütlevi çıxış anlayışlarından yanaşılsa, intenret KİV kateqoriyasına daxil edile biler. Her bir adam istenilen yerden bu virtual aleme daxil ola bilirse, demeli, internet de kütlevidir. Diger konsepsiyalar – diffomasiya, böhtan, tehqir, şeref, leyaqet konsepsiyası baxımından da adi metbuatla internetin heç bir ferqi yoxdur».
Hüquqşünas qeyd edir ki, internet vasitesile yayılan fikirlerin kimin dediyini sübuta yetirmek asan deyil: «Qezetin yazarı, redaktoru var, en azından o mesuliyyet daşıyır. İnternetde ise redaktor olmaya biler, texniki baxımdan bunu sübut etmek həqiqeten de asan iş deyil. Amma bütün hallarda internetde deyilen fikirlere göre mesuliyyet var».
Azerbaycan İnternet Forumunun prezidenti Osman Gündüz hesab edir ki, internetde aparılan, real zaman çerçivesinde gerçekleşdirilen bu virtual aleme her hansı mehdudiyyet qoymaq imkanları olmadığına göre forumda iştirak eden adam daha çox mesuliyyət daşıyır, neinki forum sahibi: «Adeten müxtəlif forumlarda moderator olur. Moderator forumun aparılması qaydalarını müeyyən edir. Eger her hansı bir forumda moderator yoxdursa, bu zaman forum iştirakçısı müzakirelerde deyilen fikirlere göre mesuliyyet daşıyır. Moderator olan forumlarda ise belə bir qayda olur ki, tehqir olmaz, şexsiyyeti alçaldan fikirler seslendirilmemelidir ve qanunvericiliyin başqa şertlerine emel edilmelidir. Bu foruma daxil olan şexsler hemin qaydalarla tanış olub, forumda iştirak edirse, demeli, hemin qaydalarla razılaşmış sayılır».
O.Gündüzün sözlərine göre, forumlarda qanunvericiliyin teleblerinin pozulması halları daha tez-tez olur, neinki konkret bir internet saytında: «Çünki forumlara nezaret etmek çetindir, orda hadiseler, fikirlər daha çevik şekildə cereyan edir, fikirler korrekte olunmamış söylenilir».
Virtual alemdə deyilen söz ve fikirlere göre mehkeme çekişmelərine gelince, O.Gündüz buna beynelxalq tecrübede tez-tez rast gelindiyini deyir: «Son vaxtlar bele çekişmelere Rusiyada rast gelmek olar. Amma indiye qeder Azerbaycanda internet forumu ile bağlı her hansı bir mehkeme çekişmesi olmayıb. Eynulla Fetullayevlə bağlı çıxarılan mehkeme qerarı birincidir. İndiye qeder Azerbaycanda hakimiyyet seviyyesinde deyil, hansısa memur seviyyəsinde internet saytına müdaxileler vardı, amma mehkeme çekişmesi olmamışdı».
Forumda fikirleri kimin dediyinin sübuta yetirilmesi meselesine gelince, O.Gündüz bildirir ki, bunu forumun arxasında dayanan moderatorun, sayt sahibinin, administratorun deqiqleşdirmek imkanı var: «Mektublaşmalara, yazışmalara müdaxile qanunvericilikle tenzimlenir. Mehkeme çəkişmesi zamanı provaydere bu ve ya diger suallarla müraciet etmek olar. Qanuna göre, o, mehkemenin suallarına cavab vermelidir».
Bu barede fikirleriniz
PısıPısssı...Melumatı Blezx nickli userimizin blogundan götürülüb...
PısıPısssı...Melumatı Blezx nickli userimizin blogundan götürülüb...
Edited by Janulka, 26 April 2007 - 05:33 AM.
